Phố cổ Hà Nội, hình ảnh, đánh giá, điểm tham quan năm 2024

Khu phố cổ Hà Nội nằm trong quận Hoàn Kiếm và có tổng diện tích khoảng 100 ha. Khu vực này bao gồm 76 tuyến phố, thuộc 10 phường: Hàng Đào, Hàng Bạc, Hàng Buồm, Hàng Bồ, Hàng Bông, Hàng Gai, Hàng Mã, Đồng Xuân, Cửa Đông và Lý Thái Tổ.

Phố cổ Hà Nội hình thành khi nào ?

Khu vực này đã trở thành khu dân cư sầm uất từ thời Lý – Trần và nằm ở phía đông của hoàng thành Thăng Long, sát sông Hồng. Ngay từ thời Lê, Nguyễn Trãi đã đề cập đến tên một số phường nghề tại đây trong sách Dư Địa Chí.

Phủ Phụng Thiên được đặt dưới thời Lê, bao gồm hai huyện là Vĩnh Thuận và Thọ Xương, và khu này nằm trong bốn tổng Túc của huyện Thọ Xương là Tiền Túc, Hậu Túc, Tả Túc và Hữu Túc.Bên ngoài khu vực là vòng thành Đại La có trổ các cửa ô.

Vào thời nhà Lê, khu vực này có một số đầm hồ, và đáng chú ý nhất là hồ Thái Cực. Sông Tô Lịch nối với hào thành, các đầm hồ, thông với hồ Hoàn Kiếm và sông Hồng cũng nằm trong khu vực này. Vào cuối thế kỷ 19, các sông hồ này đã bị lấp đầy, tuy nhiên, những dấu tích về chúng vẫn còn được lưu giữ thông qua các địa danh như Hà Khẩu, Giang Khẩu, Cầu Gỗ và Cầu Đông.

Trong thời kỳ Lý – Trần, người dân từ các làng xung quanh đồng bằng Bắc Bộ đã tập trung về khu vực này để sinh sống, tạo thành khu phố đông đúc nhất trong kinh thành. Đến thời Lê, cộng đồng người Hoa kiều đã dần dần xuất hiện tại đây và mở rộng các khu phố Tàu.

Vào thời kỳ Pháp thuộc, các đầm hồ đã bị lấp và khu vực đã được chỉnh trang, thu hút người Ấn Độ và Pháp đến đây để kinh doanh. Hai chợ nhỏ đã được giải phóng để mở chợ Đồng Xuân và tuyến đường ray xe điện Bờ hồ – Thụy Khuê cũng chạy qua đây.

Đến nay, đây vẫn là khu vực buôn bán sầm uất nhất của Hà Nội và đã được mở tuyến phố đi bộ. Các địa danh như Hà Khẩu, Giang Khẩu, Cầu Gỗ và Cầu Đông vẫn giữ lại dấu tích của các sông hồ trước đây.

Di tích phố cổ Hà Nội

Trong khu vực phố cổ, có rất nhiều di tích lịch sử lâu đời bao gồm các đình, đền, chùa và hội quán. Các đình thường được xây dựng để thờ tổ nghề hoặc thành hoàng làng nguyên quán, với tầng dưới được sử dụng cho thuê và tầng trên là nơi thờ cúng. Tuy nhiên, qua thời gian, nhiều đình đã bị lấn chiếm nên khó tìm thấy dấu vết. Các đền cũng tương tự như đình, nhiều trong số chúng chỉ đặt trên tầng, phía dưới làm cửa hàng. Một số đền hiện nay vẫn còn tồn tại như đền Mã Mây, đền Nhân Nội và đền Bà Chúa.

Các ngôi chùa cũng được bảo tồn trong khu phố cổ, tuy đã bị lấn chiếm nhiều nhưng vẫn giữ được một số ngôi chùa như chùa Cầu Đông, chùa Kim Cổ và chùa Thái Cam. Khi người Hoa đến buôn bán, hai hội quán được thành lập: Hội quán Quảng Đông và Hội quán Phúc Kiến.

Ngoài ra, khu vực phố cổ còn có các cửa ô như ô Phúc Lâm, ô Trừng Thanh, ô Mỹ Lộc. Tuy nhiên, chỉ còn lại ô Quan Chưởng là được bảo tồn nguyên vẹn. Khu vực này cũng có một số chợ để tập trung bán các loại hàng hóa phục vụ đời sống như chợ Đồng Xuân – Bắc Qua, chợ Hàng Da và chợ Hàng Bè.

Phố nghề tại phố cổ

Các phố nghề là đặc trưng nổi tiếng nhất của khu phố cổ. Đây là nơi tập trung của các thợ thủ công từ các làng nghề xung quanh Thăng Long xưa. Họ tập trung theo từng khu vực chuyên làm nghề của mình và sản phẩm được buôn bán trở thành tên của từng phố, với chữ “Hàng” đặt đằng trước, mỗi phố chuyên bán một loại hàng hóa.

Thời gian trôi qua, các phố nghề đã trải qua nhiều biến động. Một số phố vẫn giữ được sản phẩm truyền thống như phố Hàng Mã, Hàng Tre, Hàng Thiếc, Thuốc Bắc, trong khi một số phố tập trung chuyên bán một loại hàng hóa khác như phố Hàng Quạt bán đồ thờ, Hàng Buồm bán bánh kẹo, phố Mã Mây chuyên dịch vụ du lịch, và nhiều phố khác.

1. Hàng Bông có tên gọi từ đoạn phố chính mang tên Hàng Bông Đệm, nơi tập trung nhiều cơ sở làm nghề bật bông, bán mền bông và chăn đệm.
2. Phố Hàng Mã trước đây chuyên kinh doanh đồ vàng mã để thờ cúng, bao gồm tiền giấy âm phủ và vàng giấy âm phủ. Sau đó, phố mở rộng thêm các tượng giấy hình các quan, hình nhà cửa để cúng và đốt cho người chết. Ngày nay, phố Hàng Mã trở nên sôi động hơn vào các dịp lễ, tết Trung Thu, Nguyên Đán với nhiều mặt hàng đồ chơi. Ngoài ra, đây còn là nơi bán đồ trang trí phông màn cho đám cưới với các hình cắt làm từ nguyên liệu giấy màu hay bọt xốp nhiều màu sắc.
3. Phố Mã Mây gồm hai phố xưa là Hàng Mã và Hàng Mây. Đoạn phố Hàng Mây giáp phố Hàng Buồm, nằm trên bờ sông Nhị, là nơi tập trung thuyền bè chở các mặt hàng lâm sản như song, mây, tre, nứa…
4. Phố Hàng Bạc được phép mở lò đúc bạc thành nén cho triều đình bởi ông Lưu Xuân Tín, kéo người trong họ hàng và người làng Trâu Khê ra đây mở phường đúc bạc, thành lập trường đúc ở số nhà 58 Hàng Bạc.
5. Phố Hàng Đào là nơi buôn bán tơ và vải vóc. Chữ “vải” được đọc chệch thành chữ “đào”.
6. Phố Hàng Lược nối từ phố Hàng Cót đến phố Chả Cá, là nơi tập trung nhiều cửa hàng bán lược gỗ, lược sừng và sau này là lược nhựa.
7. Phố Hàng Chai không phải là nơi buôn bán chai lọ, mà là đoạn ngõ nhỏ nối phố Hàng Rươi và Hàng Cót. Đây là nơi tập trung dân nghèo chuyên thu lượm các đồ phế liệu và đồ bỏ (rác).
8. Phố Hàng Gà nối từ phố Hàng Điếu đến phố Hàng Cót, là nơi tập trung các cửa hàng bán đồ gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng, bồ câu, gà tây…
9. Phố Hàng Chĩnh, được người Pháp gọi là Rue des Vases (phố hàng Vại Chậu), nối từ bờ sông và là bến đậu của các thuyền chở vải, chậu bằng sành của làng Phù Lãng, nồi đất, chum vải, tiểu sành từ Hương Canh, bằng gốm từ Thổ Hà.
10. Phố Hàng Đồng và phố Bát Sứ thời thuộc Pháp có tên chung là Rue des Tasses (phố Hàng Chén). Đoạn Hàng Đồng và Hàng Mã trước thuộc thôn Yên Phú, có nghề gốc bán đồ đồng như mâm, nồi, đỉnh, lư hương, lọ hoa, hạc thờ…
11. Phố Hàng Cơm ngày nay là phố Văn Miếu từ ngã ba phố Nguyễn Khuyến đến ngã ba phố Quốc Tử Giám, trước đây là nơi có nhiều cửa hàng cơm phục vụ cho các sĩ tử thời phong kiến…
12. Phố Hàng Đũa ngày nay là phố Ngô Sĩ Liên; phố kéo dài từ phố Nguyễn Khuyến đến phố Quốc Tử Giám.
13. Khu phố phía sau ga Hàng Cỏ trước đây được gọi là khu Hàng Đũa, do người dân ở đây có nghề vót đũa để bán. Đũa tre để mộc, đũa tre sơn son, sơn then, đầu sơn vàng hoặc đỏ, bán buôn cho các cửa hàng trên phố hoặc các quầy trong chợ.

Vào thời nhà Nguyễn, đây thuộc địa phận làng Lương Sử (Ngự Sử và Lương Sừ) tổng Yên Hòa, huyện Thọ Xương. Ngày nay, Làng Lương Sử chia thành 2 con phố là phố Quốc Tử Giám (Lương Sừ) và phố Ngô Sĩ Liên (Ngự Sử).

Hiện nay, ngõ Lương Sử nằm trên tuyến phố Quốc Tử Giám thuộc quận Đống Đa, Hà Nội. Phố Hàng Bột ngày nay là phố Tôn Đức Thắng, nối từ ngã tư phố Hàng Đẫy (Nguyễn Thái Học) đến ngã năm Xã Đàn.

Tổng hợp bởi Duan24h.net