Dạ Trạch Vương Triệu Quang Phục (Triệu Việt Vương) là con của Thái phó Triệu Túc, xuất thân từ huyện Chu Diên (hiện thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên), ông là một trong những nhà lãnh đạo khởi nghĩa để đạt được sự tự chủ trong thời kỳ Bắc thuộc tại Việt Nam từ năm 548 đến năm 571.
Nối theo truyền thống của Lý Nam Đế, Triệu Quang Phục đã đồng lãnh đạo nhân dân trong cuộc chiến chống lại giặc Lương, góp phần quan trọng vào sự kiện kiến thiết đất nước. Triệu Quang Phục, người con của thái phó Triệu Túc, quê ở huyện Chu Diên (nay thuộc huyện Khoái Châu), bắt đầu tham gia khởi nghĩa cùng cha vào năm 541, trong cuộc chiến chống giặc Lương do Lý Bôn lãnh đạo.
Cuộc khởi nghĩa thành công khi Lý Bôn lên ngôi vào năm Giáp Tý (544), tự xưng là Nam đế và đặt niên hiệu là Thiên Đức. Tuy nhiên, năm sau đó (545), Lương Võ Đế đã sai Trần Bá Tiên dẫn quân xâm lược nước ta. Trước sức mạnh lớn của đối thủ, Lý Nam Đế đã rút về động Khuất Lão (vùng Tam Nông – Phú Thọ ngày nay), điều chỉnh binh lính và giao nhiệm vụ chiến đấu cho đại tướng Triệu Quang Phục.
Trong quá trình giao tranh với quân Bá Tiên, Triệu Quang Phục đã thực hiện một chiến lược đánh địch lâu dài giữa vùng đồng bằng, sử dụng chiến thuật du kích. Ông thông minh tận dụng địa thế của Dạ Trạch (huyện Khoái Châu), nơi mà ông đã xây dựng căn cứ mới. Dạ Trạch là một vùng đầm lầy rộng lớn ven sông Hồng, khó tiếp cận bằng ngựa, chỉ có thể đi bằng thuyền. Triệu Quang Phục đã đưa hơn hai vạn người đến đây, tập trung luyện tập quân sự, sản xuất lương thực, và thực hiện chiến thuật đêm đen ngày sáng, tấn công quân Bá Tiên, đánh giặc và cướp lương thực.
Dạ Trạch trở thành căn cứ quân sự quan trọng của Triệu Quang Phục trong cuộc chiến. Chiến lược này không chỉ tận dụng địa lợi, mà còn phản ánh sự mưu lược và sáng tạo của Triệu Quang Phục. Vùng đồng bằng, mặc dù không có địa thế cao như miền đồi núi, nhưng lại có nhiều sông lạch và đầm lầy, khó khăn cho quân đội lớn di chuyển. Điều này buộc giặc phải phân tán quân lực, tạo điều kiện cho Triệu Quang Phục tiêu diệt từng đợt nhỏ, làm suy yếu đối thủ.
Chiến lược “Trường kỳ kháng chiến, lấy ít dịch nhiều, lấy yếu đánh mạnh, đánh tiêu hao là chính” của Triệu Quang Phục đã làm thay đổi tình thế, khiến quân Lương suy yếu qua gần bốn năm chiến đấu (547-550). Tháng 4 năm 548, Lý Nam Đế mất ở động Khuất Lão, và Triệu Quang Phục lên thay vào vị trí của Lý Nam Đế, tự xưng là Triệu Việt Vương.
Trong khi đó, triều Lương trải qua loạn Hầu Cảnh, Trần Bá Tiên bị gọi về nước và quyền lực được chuyển giao cho tướng Dương Sàn để tiếp tục cuộc chiến với Triệu Quang Phục. Sử dụng thời cơ này, Triệu Quang Phục từ căn cứ Dạ Trạch đã mở đợt tấn công lớn, đánh bại Dương Sàn và làm tan vỡ quân Lương.
Với chiến thắng này, đất nước được giải phóng khỏi bóng quân xâm lược. Triệu Việt Vương đưa triều đình vào thành Long Biên, tiếp tục sứ mệnh kiến thiết đất nước, kế thừa truyền thống của nhà Tiền Lý.
Đến năm 557, Lý Phật Tử, cháu của Lý Bôn, xuất hiện trên bờ đông với quân đội để thách thức Triệu Việt Vương. Sau một thời gian đánh nhau không có quân thắng lợi, hai phe Triệu – Lý tạm thời hòa hoãn và chia nhau địa giới ở bãi Quần Thần (vùng Thượng Cát, Hạ Cát thuộc Từ Liêm – Hà Nội), thiết lập mối quan hệ thông gia. Sự hòa thuận giữa con trai Lý (Nhã Lang) và con gái Triệu (Cảo Nương) tiếp tục củng cố tình hữu nghị giữa hai triều đình.
Để tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn đối với anh hùng cứu nước này, nhân dân ở nhiều vùng lập đền thờ tại đền Dạ Trạch thuộc Khoái Châu. Bài vị của Triệu Quang Phục được đặt bên cạnh bài vị của Chử Đồng Tử – Tiên Dung, tạo nên một không gian linh thiêng, là nơi mà người dân có thể thể hiện lòng kính trọng và tri ân đối với anh hùng đã hy sinh cho đất nước.
Tổng hợp bởi Duan24h.net
