Định hướng mới cho đô thị vệ tinh của TP Hà Nội

Trong chiến lược quy hoạch phát triển đô thị của Thủ đô Hà Nội, việc điều chỉnh quy hoạch đô thị vệ tinh (ĐTVT) đã thực hiện. Thay vì quy hoạch ban đầu với 5 đô thị vệ tinh, giờ đây chỉ còn 2 là Sơn Tây và Phú Xuyên.

Quyết định này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thông qua Quyết định số 1259/QĐ TTg ngày 26/7/2011, còn được gọi là QHC 1259. Ban đầu, quy hoạch đô thị Hà Nội được thiết lập với mô hình chùm đô thị, bao gồm khu vực đô thị trung tâm, 5 ĐTVT, và các thị trấn được kết nối bằng hệ thống giao thông đường vành đai, kết hợp các trục hướng tâm, và liên kết với mạng lưới giao thông vùng và quốc gia.

Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, mô hình này, mặc dù đã được thành công áp dụng ở nhiều nước phát triển, nhưng chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng tại Hà Nội. Các ĐTVT ban đầu gồm Hòa Lạc, Sóc Sơn, Phú Xuyên, Xuân Mai và Sơn Tây không đạt được sự phát triển mong muốn do thiếu cơ chế chính sách và thu hút đầu tư.

Phó Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây, Phùng Huy Vinh, cho biết rằng, ĐTVT Sơn Tây đã gặp khó khăn trong việc phát triển, do chưa có tiêu chuẩn và chính sách hỗ trợ cụ thể.

Nhằm giải quyết những vấn đề này và tối ưu hóa sự phát triển của các đô thị vệ tinh, TP Hà Nội đã tiến hành rà soát và điều chỉnh mô hình quy hoạch. Hiện tại, TP vẫn duy trì mô hình chùm đô thị của QHC 1259, trong đó đô thị Hà Nội vẫn bao gồm TP trung tâm, bổ sung thêm 2 “thành phố trong thành phố” ở phía Bắc sông Hồng và phía Tây Hà Nội, cùng với các ĐTVT.

Tuy nhiên, quy hoạch hiện tại chỉ tập trung phát triển 2 đô thị vệ tinh chính là Sơn Tây và Phú Xuyên. Các ĐTVT còn lại và các thị trấn sinh thái sẽ được nghiên cứu cụ thể hơn, để phù hợp với yêu cầu phát triển của Thủ đô trong tương lai.

Định hướng phát triển ĐTVT Sơn Tây

Đô thị vệ tinh Sơn Tây sẽ được phát triển và mở rộng từ thị xã Sơn Tây về phía Tây, liên kết với vùng cảnh quan Ba Vì và hồ Suối Hai, để trở thành trung tâm hỗ trợ dịch vụ du lịch của vùng phía Tây Bắc Thủ đô. Thị xã Sơn Tây có nền tảng lịch sử phát triển đô thị lâu đời, và có những di tích như làng cổ Đường Lâm, Thành cổ Sơn Tây, và Đền Và. Các khu vực này sẽ phát triển các chức năng hỗ trợ du lịch, đào tạo, y tế, và các cơ sở an ninh – quốc phòng hiện có. Sơn Tây sẽ trở thành đô thị cửa ngõ phía Tây Bắc của Thủ đô.

Ngoài ra, đề xuất hình thành một TP trên cơ sở Thành cổ Sơn Tây, với việc khai thác giá trị văn hóa truyền thống và xây dựng mô hình công nghiệp không khói. Điều này bao gồm việc phục dựng các làng cổ, các khu vực phố cổ, hình thành phố đi bộ, trung tâm triển lãm phi vật thể, triển lãm văn hóa truyền thống, chợ đêm, và văn hóa ẩm thực. Mục tiêu là tạo nên một nền kinh tế dựa vào nguồn lực du lịch và giá trị văn hóa làm trung tâm.

Đặc biệt, phát triển đô thị văn hóa đặc trưng tại Sơn Tây, dựa vào bảo tồn di sản văn hóa truyền thống, bao gồm Thành cổ Sơn Tây, làng cổ Đường Lâm, và các di tích lịch sử văn hóa khác. Kế hoạch bao gồm việc tăng cường môi trường tự nhiên và tính chất sinh học của vùng, phát triển trung tâm kỹ thuật sinh học hỗ trợ cho du lịch, và phát triển nông nghiệp sinh thái dựa trên cảnh quan đa dạng vùng sông Hồng, sông Tích, và Ba Vì – Suối Hai.

Xây dựng đô thị có bản sắc văn hóa đặc trưng của văn hóa xứ Đoài, trong đó Thành cổ Sơn Tây, làng cổ Đường Lâm, hồ Xuân Khanh và hồ Kỳ Sơn được xem xét là những không gian trọng tâm chính để tổ chức không gian đô thị. Mục tiêu là phát triển và mở rộng đô thị về phía Tây, hướng về khu vực hồ Xuân Khanh và hồ Đường, và hạn chế phát triển về hướng Nam và hướng Đông. Đô thị sẽ được xây dựng hài hòa với đặc điểm địa hình tự nhiên, có hệ thống giao thông đô thị kết nối hài hòa giữa khu phát triển mới và làng xóm cũ, đặc biệt là khu vực Thành cổ Sơn Tây và làng cổ Đường Lâm.

Định hướng phát triển ĐTVT Phú Xuyên

ĐTVT Phú Xuyên được xem xét là một đô thị tiềm năng do liên kết chặt chẽ với sân bay Nam Hà Nội, đường sắt tốc độ cao, hệ thống giao thông sky-monorail dọc bờ sông Hồng, hệ thống du thuyền, hệ thống vận tải đường thủy sông Hồng. Đây là nơi lý tưởng để phát triển thành một đô thị cửa ngõ phía Nam, trung tâm dịch vụ và khai thác logistics, đón nhận các sản phẩm nông sản của khu vực phía Nam, phục vụ cho cung ứng và xuất khẩu.

ĐTVT Phú Xuyên cũng có lợi thế về việc phát triển mô hình OCOP (One Commune, One Product) và có tiềm năng trở thành một trung tâm nghiên cứu, ứng dụng và triển lãm OCOP lớn nhất trong khu vực.

Phát triển ĐTVT Phú Xuyên nhằm biến nó thành một đô thị công nghiệp, đầu mối giao thông, trung chuyển hàng hóa, và đầu mối của các hành lang giao thông quốc gia. Ưu tiên sẽ được đặt cho phát triển các khu nhà ở phục vụ công nhân khu công nghiệp.

Đô thị sẽ có các chức năng công nghiệp, dịch vụ theo mô hình sinh thái liên kết hữu cơ giữa hệ thống không gian công cộng gắn với mặt nước, cây xanh sông Nhuệ và sông Hồng. Các khu dân cư và không gian công cộng đều sẽ được tiếp cận với hệ thống giao thông hiện đại.

Kế hoạch cũng bao gồm việc xây dựng Khu công nghiệp Thường Tín – Phú Xuyên với các ngành chế biến nông sản – thực phẩm, công nghiệp nhẹ, chế biến xuất khẩu, cũng như hệ thống cảng, kho tàng, bến bãi, và dịch vụ tiếp vận trung chuyển hàng hóa (logistics).

Để đối phó với vấn đề giao thông kết nối, quy hoạch mới cần nhấn mạnh vào việc phát triển hệ thống giao thông công cộng tốc độ cao để kết nối nội đô với các ĐTVT. Điều này sẽ giúp thúc đẩy sự phát triển của các khu vực này và tạo cơ sở để họ phát triển một cách bền vững.

Tổng hợp theo Kinhtedothi.vn