Dự án Cầu vượt biển và Cảng lưỡng dụng Hòn Khoai

Dự án cầu vượt biển ra đảo Hòn Khoai tại tỉnh Cà Mau đang thu hút sự chú ý lớn nhờ quy mô khổng lồ và ý nghĩa chiến lược. Được khởi công vào ngày 19/8/2025, đây là một phần của gói dự án trọng điểm quốc gia bao gồm tuyến cao tốc Cà Mau – Đất Mũi, tuyến giao thông ra đảo Hòn Khoai và Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai.

Với tổng mức đầu tư lên đến hơn 100.000 tỷ đồng cho toàn bộ gói, dự án không chỉ nhằm kết nối thông suốt trục Bắc – Nam đến cực Nam Tổ quốc mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế biển, logistics và bảo đảm an ninh quốc phòng khu vực.

Theo cập nhật mới nhất từ các nguồn tin chính thức, dự án đang tiến hành giải phóng mặt bằng và thi công giai đoạn đầu, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2028.

Thiết kế và quy mô của Cầu vượt biển Hòn Khoai

Tuyến giao thông ra đảo Hòn Khoai được xây dựng theo tiêu chuẩn cầu vượt biển hiện đại, với tổng chiều dài khoảng 18 km, trở thành cây cầu vượt biển dài nhất Việt Nam và xếp hạng thứ ba tại Đông Nam Á khi hoàn thành. Cụ thể:

• Cầu chính: Dài 17,3 km, nối từ đất liền đến đảo.
• Cầu nhánh lên đảo: Dài 0,87 km.
• Mặt cầu: Rộng 16,5 – 17,5 m, quy mô 4 làn xe (2 chiều), tốc độ thiết kế 80 km/h.

Kết cấu kỹ thuật được thiết kế để chịu đựng điều kiện biển khắc nghiệt, bao gồm:

• Móng cầu: Chủ yếu sử dụng cọc khoan nhồi đường kính lớn; ở khu vực nước sâu (độ sâu lên đến 20-30 m), áp dụng cọc ống thép để tăng độ bền và chống ăn mòn.
• Dầm cầu: Kết hợp giữa bê tông cốt thép dự ứng lực và dầm thép liên hợp, đảm bảo độ linh hoạt và chịu lực cao.
• Nhịp thông thuyền: Sử dụng kết cấu vòm thép với khẩu độ 150 m, cho phép tàu bè lớn lưu thông mà không bị cản trở.

Tổng mức đầu tư cho riêng phần cầu là hơn 25.700 tỷ đồng (khoảng 1 tỷ USD), do Binh đoàn 12 thuộc Bộ Quốc phòng thi công. Điểm đầu của cầu nối trực tiếp với tuyến cao tốc Cà Mau – Đất Mũi, tạo thành hệ thống giao thông đồng bộ.

Theo các chuyên gia, thiết kế này lấy cảm hứng từ các cầu vượt biển quốc tế như Penang Bridge (Malaysia), nhưng được tối ưu hóa cho địa hình đầm lầy và vùng biển nông của Cà Mau.

So sánh với các cầu vượt biển hiện tại ở Việt Nam và Đông Nam Á:

Tuyến cao tốc Cà Mau – Đất Mũi: Động lực kết nối nội địa

Song song với cầu Hòn Khoai, tuyến cao tốc Cà Mau – Đất Mũi có chiều dài khoảng 81-90 km (tùy nguồn, nhưng chính thức là 81 km), đi song song với Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh.

Quy mô bao gồm 4 làn xe chính và 2 làn dừng khẩn cấp liên tục, tốc độ thiết kế 100 km/h, tổng vốn đầu tư gần 59.000 tỷ đồng (cụ thể 57.896 tỷ đồng theo cập nhật mới nhất). Dự án được chia thành 2 phân đoạn: TP. Cà Mau – huyện Ngọc Hiển và Ngọc Hiển – Đất Mũi.

Tiến độ hiện tại (tính đến tháng 8/2025): Tỉnh Cà Mau đã bàn giao mặt bằng ban đầu (khoảng 3 ha tại vị trí khởi công vào ngày 20/7/2025), và đang khẩn trương hoàn tất bồi thường cho 1.719 hộ dân bị ảnh hưởng.

Dự kiến hoàn thành toàn bộ vào năm 2028, tuyến cao tốc này sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ TP. Cà Mau đến Đất Mũi từ 3-4 giờ hiện nay xuống còn khoảng 1 giờ, thúc đẩy du lịch và vận tải hàng hóa.

Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai: Cửa ngõ Logistics chiến lược

Dự án Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai được xây dựng trên đảo Hòn Khoai, với tổng diện tích khoảng 686 ha (hoặc 629 ha theo một số nguồn), triển khai theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 tập trung vào bến tàu chính dài 1.000 m, công suất 20 triệu tấn hàng hóa/năm, có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lên đến 250.000 DWT (Deadweight Tonnage).

Giai đoạn hoàn thiện sẽ bổ sung các cầu cảng chuyên dụng cho container, hàng lỏng và khí hóa lỏng, đáp ứng tàu 150.000 DWT, kèm theo khu luồng tàu dài 5,6 km, khu quay trở tàu đường kính 600 m và khu neo đậu 1.000 m.

Tổng vốn đầu tư cho cảng là khoảng 15.000 tỷ đồng, do Quân chủng Hải quân làm chủ đầu tư. Cảng không chỉ phục vụ mục đích dân sự (logistics, xuất nhập khẩu) mà còn lưỡng dụng cho quốc phòng, giúp kiểm soát Vịnh Thái Lan và tuyến hàng hải quốc tế.

Theo các phân tích, cảng sẽ trở thành điểm kết nối quan trọng với kênh Kra (Thái Lan) nếu dự án kênh đào này được thực hiện, tăng cường vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng khu vực.

Lịch sử và đặc điểm Đảo Hòn Khoai

Đảo Hòn Khoai (thuộc quần đảo Hòn Khoai gồm 5 đảo nhỏ: Hòn Khoai lớn, Hòn Tượng, Hòn Sao, Hòn Đồi Mồi và Hòn Khô) nằm cách đất liền khoảng 15 hải lý (khoảng 28 km), với diện tích khoảng 4-4,2 km² và điểm cao nhất 318 m so với mực nước biển.

Đảo hiện là khu vực quân sự, không có dân cư sinh sống, nổi tiếng với rừng nguyên sinh nhiệt đới hải đảo phong phú, có hơn 1.400 loài thực vật và hệ động vật đa dạng, bao gồm nhiều loài quý hiếm.

Về lịch sử, đảo gắn liền với Khởi nghĩa Hòn Khoai ngày 13/12/1940, do nhà giáo – nhà báo Phan Ngọc Hiển lãnh đạo, đánh dấu một trong những cuộc nổi dậy vũ trang đầu tiên chống thực dân Pháp ở Nam Bộ.

Cuộc khởi nghĩa có 10 anh hùng liệt sĩ, và hiện nay có Đền thờ 10 Anh hùng liệt sĩ (di tích cấp tỉnh từ năm 2011) cùng khu vực hải đăng lịch sử. Đảo còn là danh lam thắng cảnh với bãi biển đẹp và vị trí chiến lược ở trung tâm Đông Nam Á, giáp tuyến hàng hải quốc tế.

Ý nghĩa và tác động của dự án

Khi hoàn thành, bộ ba dự án sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho kinh tế – xã hội Cà Mau, tỉnh duy nhất Việt Nam có ba mặt giáp biển với vùng biển rộng lớn.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Phạm Thành Ngại, dự án sẽ khai thác tối đa vị trí tiền tiêu của Hòn Khoai, thúc đẩy kinh tế biển (ngư nghiệp, du lịch sinh thái), logistics và an ninh biên giới. Ước tính, cao tốc và cảng sẽ tăng GDP địa phương lên 10-15%/năm, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động, đồng thời giảm áp lực giao thông Quốc lộ 1A.

Tuy nhiên, dự án cũng đối mặt thách thức như tác động môi trường đến hệ sinh thái đầm lầy và rừng ngập mặn. Các biện pháp bảo vệ đã được tích hợp, bao gồm sử dụng vật liệu thân thiện và giám sát sinh thái liên tục.

Với tiến độ hiện tại, dự án hứa hẹn sẽ đưa Cà Mau trở thành “cửa ngõ chiến lược” của miền Tây Nam Bộ, góp phần vào mục tiêu hoàn thành cao tốc Bắc – Nam đến năm 2028.