Ông tổ nghề sân khấu là nhân vật được thể hiện qua nhiều giai thoại truyền miệng, trên thư viện Wikipedia có liệt kê cụ thể các tổ nghề của nghề sân khấu. Ngày 12/8 Âm lịch hàng năm được Thủ tướng đã ký quyết định lấy làm ngày Sân khấu Việt Nam, đây cũng là ngày các nghệ sĩ lấy làm ngày giỗ tổ nghề sân khấu.
Những truyền thuyết về tổ nghề sân khấu
Theo nhà biên kịch Chu Thơm, có nhiều giai thoại liên quan đến ngày giỗ Tổ của ngành sân khấu Việt Nam. Trong những câu chuyện này, một số giai thoại phổ biến bao gồm:
Một trong những truyền thuyết phổ biến nhất là câu chuyện về một vị vua hiếm muộn, sau một thời gian cầu xin trời Phật, đã sinh được hai hoàng tử khôi ngô và tuấn tú khi đã có tuổi. Đây được coi là sự khởi đầu của ngày giỗ Tổ sân khấu.
Một câu chuyện khác kể về ông Tổ sân khấu, một hoàng tử đam mê nghệ thuật sân khấu. Ông trốn thoát khỏi vua cha và ẩn mình trong bộng cây vong để theo đuổi đam mê của mình. Tuy nhiên, ông đã không may chết cháy trong cây vong này. Để tưởng nhớ ông, tượng của ông Tổ được làm từ cây vong, và do đó, các nghệ sĩ thường kiêng mang guốc vông.
Câu chuyện khác nữa liên quan đến ba hoàng tử tên là Càn, Chơn và Chất, người đã sử dụng quả thị để trốn khỏi vua cha vì đam mê sân khấu. Khi Càn lên ngôi vua sau cái chết của hai anh em, ông cũng không được làm vua lâu dài. Ông quyết định bỏ cung đình để tìm người lập gánh hát, nhưng cuộc sống của ông không dễ dàng và kết thúc bi kịch.
Hoàng tử Càn gom tài sản vào hai chiếc thúng và gánh đi, nhưng cuối cùng ông gục ngã và gọi tên hai anh em trước khi qua đời. Mọi người cho biết họ đã thấy bóng hình của ba anh em ôm nhau tại nơi ông mất, trong hương thơm ngào ngạt của quả thị. Họ cảm ơn ba anh em với tình cảm và nhớ tới họ trong mỗi lời hát.
Sau này, ngày mà hoàng tử Càn mất đã trở thành ngày tưởng nhớ ba anh em và được xem là ngày Tổ nghề sân khấu. Giai thoại cũng đề cập đến việc ông Tổ sân khấu xuất thân từ ăn mày và ăn cướp, làm cho các nghệ sĩ ngại nhận tiền từ người ăn xin vì sợ mạo phạm.
Nhà biên kịch Chu Thơm cho rằng, các câu chuyện về ngày giỗ Tổ sân khấu rất đa dạng và chỉ là những câu chuyện truyền miệng, khó để xác định nguồn gốc cụ thể của ngày này.
Tổ nghề sân khấu và ngày giỗ tổ
Trên Wikipedia, có liệt kê các tổ nghề sân khấu Việt Nam như sau:
- Phạm Thị Trân, bà tổ nghề hát chèo Việt Nam và cũng là bà tổ đầu tiên của ngành sân khấu Việt Nam.
- Liêu Thủ Tâm và Đào Tấn là các vị tổ của nghệ thuật sân khấu tuồng.
- Tống Hữu Định (1896-1932) là ông tổ của nghệ thuật Cải Lương.
- Năm Tú (Châu Văn Tú) ở Mỹ Tho được cho là có công nhất trong việc gây dựng lối hát Cải lương ban đầu.
- Vũ Đình Long là tổ nghề kịch nói.
- Trần Quốc Đĩnh là tổ nghề hát xẩm.
- Đinh Dự là tổ nghề ca trù Việt Nam và được tôn vinh ở nhiều vùng có di sản ca trù thờ phụng.
- Nguyễn Lan Hương (1887 – 1949) là tổ nghề nhiếp ảnh (chủ cửa hiệu Hương Ký).
- Đặng Huy Trứ cũng được nhắc đến là tổ nghề nhiếp ảnh.
- Dương Thị Nguyệt được tôn vinh là bà tổ truyền dạy trò Xuân Phả cho người dân Xứ Thanh tại nghè Xuân Phả, Thọ Xuân, Thanh Hóa.
Năm 2011, Thủ tướng đã ký quyết định lấy ngày 12/8 âm lịch làm ngày Sân khấu Việt Nam và từ đó ngày giỗ Tổ sân khấu đã trở thành một ngày trọng đại được tổ chức khắp cả nước. Không chỉ các nghệ sĩ sân khấu mà cả những người hoạt động trong các lĩnh vực biểu diễn khác nhau như phim ảnh, ca nhạc, MC cũng tham gia nhiệt tình vào các hoạt động kỷ niệm ngày này.
Tổng hợp bởi Duan24h.net
