Cấp xã được xác nhận mua nhà ở xã hội, cấp phép xây dựng

Từ ngày 1/7/2025, chính quyền cấp xã trên cả nước sẽ chính thức được phân quyền thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng trong lĩnh vực quản lý xây dựng, bao gồm cấp phép xây dựng, kiểm tra quy hoạch, và tiếp nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội.

Quy định này được nêu rõ trong Nghị định 140/2025 ban hành ngày 12/6/2025 bởi Chính phủ, nhằm phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn giữa UBND cấp tỉnh và cấp xã trong các lĩnh vực thuộc quản lý của Bộ Xây dựng. Đây là bước điều chỉnh quan trọng sau khi Quốc hội quyết định giảm số tỉnh, thành phố trên cả nước xuống còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Dưới đây là thông tin chi tiết về những thay đổi này, ý nghĩa và tác động đối với người dân cũng như hệ thống quản lý hành chính.

Chính quyền cấp xã được phân quyền những nhiệm vụ gì?

Theo Nghị định 140/2025, từ ngày 1/7/2025, UBND cấp xã sẽ đảm nhận các nhiệm vụ sau:

Cấp phép xây dựng và chấp thuận địa điểm xây dựng

• UBND cấp xã sẽ trở thành cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng và chấp thuận địa điểm xây dựng cho một số loại công trình theo quy định pháp luật.
• Các công trình thuộc diện này thường là những công trình quy mô nhỏ, phù hợp với năng lực quản lý của cấp xã.

Kiểm tra và xác minh quy hoạch

• Chính quyền cấp xã sẽ chịu trách nhiệm kiểm tra hồ sơ và xác minh thông tin quy hoạch theo quy định của pháp luật.
• Quy trình này đảm bảo các dự án xây dựng tuân thủ đúng quy hoạch đô thị, nông thôn và các quy định liên quan.

Quản lý hồ sơ Nhà Ở Xã Hội

Với các dự án nhà ở xã hội, UBND cấp xã sẽ:

• Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ đăng ký mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội.
• Xác nhận điều kiện về thu nhập, tình trạng nhà ở của người đăng ký, đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
• Phối hợp xác nhận thông tin ghi trong sổ đỏ hoặc các giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng đất.
• Công khai thông tin dự án nhà ở xã hội để người dân nắm rõ.
• Giám sát và tổ chức cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội trong trường hợp vi phạm (nếu có).

Quyết định vốn vay ưu đãi

• HĐND cấp xã có quyền quyết định phân bổ vốn vay ưu đãi từ ngân sách địa phương, Quỹ phát triển nhà ở, hoặc các nguồn hợp pháp khác để hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội.
• Điều này giúp tăng cường nguồn lực tài chính, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp tại địa phương.

Tiêu chí xét duyệt Nhà Ở Xã Hội

Theo Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù về phát triển nhà ở xã hội, các tỉnh, thành phố được yêu cầu xây dựng tiêu chí xét duyệt phù hợp với thực tiễn địa phương. Các tiêu chí này sẽ được áp dụng để:

• Xác định đối tượng đủ điều kiện mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội.
• Đảm bảo tính công bằng, minh bạch và phù hợp với nhu cầu thực tế của từng khu vực.

Thay đổi so với trước đây

Trước khi Nghị định 140/2025 có hiệu lực, chính quyền cấp xã chỉ được giao một số nhiệm vụ hạn chế, như:

• Cấp phép xây dựng cho các công trình nhỏ.
• Quản lý nhà ở trên địa bàn theo phạm vi nhất định.

Việc phân quyền nhiều hơn cho cấp xã từ ngày 1/7/2025 mang lại những thay đổi tích cực:

• Rút ngắn quy trình hành chính: Người dân không cần phải di chuyển đến các cơ quan cấp huyện hoặc tỉnh để xin cấp phép hay xác nhận hồ sơ.
• Giảm tải cho cấp trên: Các cơ quan cấp huyện, tỉnh có thể tập trung vào các nhiệm vụ quản lý vĩ mô.
• Tăng tính chủ động: Chính quyền cấp xã có thể linh hoạt xử lý các vấn đề tại địa phương, phù hợp với đặc thù từng khu vực.

Lợi ích cho người dân

Sự phân quyền này mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân, đặc biệt là những người có nhu cầu về nhà ở xã hội hoặc liên quan đến xây dựng:

• Tiết kiệm thời gian và chi phí: Người dân không còn phải đi xa để làm thủ tục, giảm chi phí đi lại và thời gian chờ đợi.
• Tăng tính minh bạch: Việc công khai thông tin dự án và xác nhận hồ sơ tại cấp xã giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin.
• Thúc đẩy cải cách hành chính: Chính quyền cấp xã được khuyến khích nâng cao năng lực, cải thiện quy trình xử lý hồ sơ, từ đó nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Tác động đến quản lý hành chính

Việc phân quyền cho cấp xã không chỉ giúp giảm tải cho các cơ quan cấp trên mà còn thúc đẩy chính quyền địa phương:

• Nâng cao năng lực quản lý: UBND cấp xã cần cải thiện trình độ chuyên môn, áp dụng công nghệ và tối ưu hóa quy trình để đáp ứng yêu cầu mới.
• Tăng cường giám sát: Chính quyền cấp xã sẽ chịu trách nhiệm giám sát chặt chẽ hơn các hoạt động xây dựng và quản lý nhà ở, đảm bảo tuân thủ pháp luật.
• Đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội: Với quyền quyết định vốn vay ưu đãi, cấp xã có thể chủ động hỗ trợ các dự án nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu của người dân địa phương.

Kết luận

Việc chính quyền cấp xã được phân quyền cấp phép xây dựng, kiểm tra quy hoạch và tiếp nhận hồ sơ nhà ở xã hội từ ngày 1/7/2025 là một bước tiến quan trọng trong cải cách hành chính. Quy định này không chỉ giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, tiết kiệm chi phí cho người dân mà còn góp phần thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt tại các khu vực nông thôn và vùng khó khăn.

Để biết thêm chi tiết về các quy định cụ thể, người dân có thể liên hệ UBND cấp xã tại địa phương hoặc tham khảo Nghị định 140/2025 trên cổng thông tin của Chính phủ hoặc Bộ Xây dựng.