[Đề xuất] Bộ Công an được chỉ định chủ đầu tư nhà ở xã hội

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã đưa ra đề xuất về việc ban hành một Nghị quyết thí điểm của Quốc hội nhằm thiết lập các cơ chế và chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) tại Việt Nam. Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh cần triển khai hiệu quả Chỉ thị 34-CT/TW của Ban Bí thư, vốn định hướng phát triển NƠXH phù hợp với tình hình mới. Tuy nhiên, theo đánh giá của HoREA, các quy định pháp luật hiện hành vẫn chưa có những chế định cụ thể để đáp ứng đầy đủ các yêu cầu chi tiết mà Chỉ thị đã đặt ra.

Để giải quyết vấn đề này, HoREA nhấn mạnh sự cần thiết phải “luật hóa” nội dung của Chỉ thị 34-CT/TW. Trước mắt, giải pháp được đề xuất là xây dựng một Nghị quyết thí điểm của Quốc hội. Sau một thời gian triển khai thí điểm, nếu các cơ chế và chính sách này chứng minh được tính khả thi và hiệu quả, chúng có thể được xem xét để bổ sung, hoàn thiện vào các văn bản luật liên quan, qua đó tạo cơ sở pháp lý bền vững cho việc phát triển NƠXH.

Về các nội dung cụ thể trong Nghị quyết thí điểm, HoREA đề xuất việc thành lập Quỹ tài chính nhà ở quốc gia, một quỹ chuyên biệt nhằm hỗ trợ phát triển nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn. Đề xuất này phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc xây dựng một cơ chế tài chính để phát triển hai loại hình nhà ở, gồm NƠXH và nhà ở thương mại giá rẻ. Quỹ này sẽ được vận hành dưới sự quản lý của một Hội đồng quản lý Quỹ, đảm bảo sự thống nhất trong việc điều phối và sử dụng nguồn vốn tài chính, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án nhà ở giá thấp.

Ngoài ra, HoREA cũng đề xuất một cơ chế thí điểm khác liên quan đến việc chỉ định chủ đầu tư cho các dự án đầu tư xây dựng NƠXH. Theo quan điểm của HoREA, việc áp dụng cơ chế chỉ định thay vì đấu thầu sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện các quy trình, thủ tục hành chính, đồng thời giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho cả Nhà nước và các nhà đầu tư. Hiện tại, Luật Nhà ở 2023 chưa cho phép UBND cấp tỉnh thực hiện việc “chỉ định chủ đầu tư dự án NƠXH”. Trong khi đó, các quy định của Luật Nhà ở, Luật Xây dựng và các Luật Thuế đã kiểm soát chặt chẽ chi phí đầu tư xây dựng các dự án NƠXH, đồng thời giới hạn lợi nhuận định mức của chủ đầu tư ở mức không quá 10%. Do vậy, HoREA cho rằng việc cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư trong trường hợp sử dụng đất do cơ quan, tổ chức Nhà nước quản lý là hoàn toàn khả thi và cần thiết, nhằm tối ưu hóa quy trình thực hiện dự án.

Một nội dung quan trọng khác trong đề xuất của HoREA là việc thí điểm xây dựng các dự án nhà lưu trú công nhân nằm ngoài khu công nghiệp. Theo đó, UBND cấp tỉnh sẽ được phép chỉ định chủ đầu tư cho các dự án NƠXH và nhà lưu trú công nhân trong trường hợp sử dụng đất do Nhà nước quản lý. Đặc biệt, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có thể được chỉ định làm chủ đầu tư các dự án nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp nếu sử dụng nguồn vốn công đoàn. Đề xuất này xuất phát từ thực tế rằng nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao hiện nay không còn quỹ đất để bố trí nhà lưu trú cho công nhân. Trên thực tế, một số địa phương đã triển khai thành công các dự án nhà lưu trú công nhân nằm ngoài các khu vực này, cho thấy tính thực tiễn của giải pháp.

Bên cạnh đó, HoREA cũng đề xuất một cơ chế đặc thù dành cho Bộ Quốc phòng và Bộ Công an. Cụ thể, hai cơ quan này có thể được phép chỉ định chủ đầu tư cho các dự án NƠXH hoặc dự án nhà ở dành riêng cho lực lượng vũ trang nhân dân trong trường hợp sử dụng diện tích đất quốc phòng, an ninh đã được quy hoạch để chuyển đổi mục đích sử dụng. Điều này nhằm đảm bảo phù hợp với đặc thù quản lý và nhu cầu nhà ở của các lực lượng vũ trang, đồng thời tận dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai hiện có.

Tóm lại, với những phân tích và đề xuất cụ thể, HoREA nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng Nghị quyết thí điểm của Quốc hội để tạo bước đột phá trong phát triển NƠXH. Các cơ chế đặc thù như thành lập Quỹ tài chính nhà ở quốc gia, chỉ định chủ đầu tư, và mở rộng phạm vi xây dựng nhà lưu trú công nhân không chỉ giúp giải quyết nhu cầu nhà ở cấp bách mà còn góp phần giảm tải áp lực hành chính, tối ưu hóa nguồn lực cho cả Nhà nước và doanh nghiệp.