Siêu đô thị TP HCM định hướng “3 vùng – 1 đặc khu – 3 hành lang – 5 trụ cột”

Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, đang hướng tới một giai đoạn phát triển đột phá trong nhiệm kỳ 2025-2030. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ XI (nhiệm kỳ 2025-2030), định hướng chiến lược “3 vùng – 1 đặc khu – 3 hành lang – 5 trụ cột” được công bố, nhằm kiến tạo không gian phát triển đa cực, siêu kết nối, biến TP.HCM thành siêu đô thị quốc tế hàng đầu Đông Nam Á.

Chiến lược này không chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế mà còn nhấn mạnh phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết định hướng này, giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm nhìn chiến lược của TP.HCM trong bối cảnh hội nhập toàn cầu.

Bối cảnh và thành tựu nổi bật của TP.HCM trong nhiệm kỳ trước

Trước khi đi sâu vào định hướng mới, cần nhìn lại những thành tựu đã đạt được trong nhiệm kỳ 2020-2025, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tới. TP.HCM đã vượt qua thách thức lớn từ đại dịch COVID-19, duy trì vị thế trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước.

Theo báo cáo chính trị tại Đại hội, tổng giá trị GRDP năm 2025 ước đạt 3,03 triệu tỷ đồng, tăng 1,5 lần so với năm 2020, chiếm 23,5% GDP quốc gia. GRDP bình quân đầu người đạt 220 triệu đồng, gấp 1,7 lần mức trung bình cả nước, với tốc độ tăng trưởng kinh tế phấn đấu 8,5% trong năm 2025.

Thành phố đã phát triển mạnh mẽ hệ sinh thái dịch vụ, du lịch, công nghiệp, logistics và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Các lĩnh vực giáo dục, y tế, quốc phòng và đối ngoại cũng đạt kết quả toàn diện.

Đặc biệt, công tác xây dựng Đảng và cải cách hành chính được đẩy mạnh, với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai hiệu quả, thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao dịch vụ công.

Những đột phá chiến lược trước đây đã tháo gỡ nhiều nút thắt về cơ chế chính sách và hạ tầng, tạo động lực cho sự phát triển mới.

Định hướng phát triển không gian theo mô hình “3 vùng – 1 đặc khu – 3 hành lang – 5 trụ cột”

Để thực hiện mục tiêu trở thành siêu đô thị, TP.HCM áp dụng tư duy đa cực – tích hợp – siêu kết nối, kiến trúc lại không gian phát triển theo mô hình “3 vùng – 1 đặc khu – 3 hành lang – 5 trụ cột”. Mô hình này tận dụng tối đa lợi thế địa lý, nguồn lực và kết nối vùng, nhằm tạo sức mạnh cộng hưởng giữa TP.HCM với các tỉnh lân cận như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu và các khu vực Đông Nam Bộ.

1. Ba vùng phát triển chuyên biệt, tạo động lực đa cực

Mô hình chia không gian thành 3 vùng chính, mỗi vùng tập trung vào thế mạnh riêng để bổ trợ lẫn nhau:

• Vùng Bình Dương (cũ): Được định vị là thủ phủ phát triển công nghiệp công nghệ cao. Khu vực này sẽ tập trung thu hút đầu tư vào các ngành sản xuất tiên tiến, nghiên cứu phát triển (R&D) và chuỗi cung ứng toàn cầu, tận dụng vị trí chiến lược gần các khu công nghiệp hiện hữu.
• Vùng Thủ Đức (cũ): Trở thành trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Với Đại học Quốc gia TP.HCM làm nòng cốt, vùng này sẽ phát triển các khu công nghệ cao, startup và hệ sinh thái số, hướng tới mục tiêu dẫn đầu khu vực về trí tuệ nhân tạo và kinh tế số.
• Vùng phía Nam (cũ): Xây dựng thành trung tâm tài chính, thương mại và dịch vụ quốc tế. Khu vực này sẽ phát triển các trung tâm tài chính lớn, khu thương mại tự do và dịch vụ cao cấp, kết nối trực tiếp với các tuyến hàng hải quốc tế.

Ba vùng này sẽ được liên kết chặt chẽ qua hạ tầng giao thông hiện đại, tạo nên một hệ thống đô thị đa cực, giảm tải cho trung tâm thành phố và thúc đẩy tăng trưởng cân bằng.

2. Một đặc khu kinh tế – Điểm nhấn đột phá thể chế

1 đặc khu được đề xuất là đặc khu kinh tế TP.HCM, tập trung vào các chính sách ưu đãi đặc thù về thuế, đất đai và thủ tục hành chính. Đặc khu này sẽ thí điểm mô hình đô thị tự chủ, cho phép TP.HCM quản lý linh hoạt hơn, thu hút đầu tư nước ngoài và thử nghiệm các cơ chế mới. Điều này nhằm tạo môi trường kinh doanh hàng đầu thế giới, tương tự các đặc khu như Thâm Quyến (Trung Quốc) hay Singapore.

3. Ba hành lang kết nối – Siêu kết nối vùng và quốc tế

3 hành lang là các tuyến giao thông chiến lược, đảm bảo luồng hàng hóa, con người và thông tin chảy mạch lạc:

• Hành lang Bắc – Nam dọc sông Sài Gòn hướng biển: Kết nối nội đô với các cảng biển lớn như Cát Lái và Hiệp Phước, thúc đẩy logistics và xuất nhập khẩu.
• Hành lang phía Đông nối Bà Rịa – Vũng Tàu – Cần Giờ: Phát triển kinh tế biển, du lịch sinh thái và năng lượng tái tạo, tận dụng bờ biển dài và các khu bảo tồn.
• Hành lang Đông – Tây kết nối Đồng Nai – Tây Ninh qua Quốc lộ 1A và đường Xuyên Á: Mở rộng kết nối với các tỉnh Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, hỗ trợ thương mại xuyên biên giới.

Các hành lang này sẽ được đầu tư đồng bộ với hệ thống đường sắt đô thị, cao tốc và sân bay, tạo mạng lưới siêu kết nối, giảm thời gian di chuyển và tăng hiệu quả kinh tế vùng.

4. Năm trụ cột phát triển – Động lực cốt lõi cho tăng trưởng bền vững

5 trụ cột là các lĩnh vực then chốt, làm nền tảng cho sự phát triển toàn diện:

• Công nghiệp công nghệ cao: Tập trung vào sản xuất thông minh, tự động hóa và các ngành công nghệ 4.0.
• Logistics gắn với cảng biển, cảng hàng không và khu mậu dịch tự do: Xây dựng TP.HCM thành hub logistics khu vực, với các khu miễn thuế hiện đại.
• Trung tâm Tài chính quốc tế TP.HCM: Thu hút các tổ chức tài chính toàn cầu, phát triển fintech và thị trường vốn.
• Du lịch và công nghiệp văn hóa: Khai thác di sản văn hóa Hồ Chí Minh, phát triển du lịch bền vững và nội dung số.
• Giáo dục, y tế, khoa học – công nghệ: Đầu tư vào đại học hàng đầu, bệnh viện quốc tế và các viện nghiên cứu, nâng cao nguồn nhân lực chất lượng cao.

Những trụ cột này sẽ được hỗ trợ bởi chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và kinh tế tri thức, đảm bảo TP.HCM tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Các chỉ tiêu và giải pháp trọng tâm thực hiện định hướng

Đại hội đề ra 30 chỉ tiêu chủ yếu cho giai đoạn 2025-2030, phân bổ vào các nhóm kinh tế (6 chỉ tiêu), xã hội (9 chỉ tiêu), đô thị – môi trường (5 chỉ tiêu), quốc phòng – an ninh (4 chỉ tiêu) và xây dựng Đảng (6 chỉ tiêu). Ba đột phá chiến lược bao gồm: hoàn thiện thể chế chính sách, phát triển hạ tầng đồng bộ và nâng cao nguồn nhân lực.

Để triển khai, TP.HCM sẽ tập trung vào 10 nhóm nhiệm vụ giải pháp, như đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ, huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng và xây dựng “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh”. Thành phố cũng chú trọng an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu.

Tầm nhìn dài hạn: Siêu đô thị quốc tế đến năm 2045

Với định hướng “3 vùng – 1 đặc khu – 3 hành lang – 5 trụ cột”, TP.HCM hướng tới mốc 100 năm thành lập Đảng (2030) trở thành đô thị văn minh, hiện đại, thuộc top 100 thành phố đáng sống thế giới, với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hàng đầu. Đến năm 2045 (100 năm thành lập nước), thành phố sẽ là siêu đô thị quốc tế của Đông Nam Á, xứng tầm trung tâm kinh tế – văn hóa khu vực.

Chiến lược này không chỉ là bản đồ phát triển mà còn là lời cam kết của TP.HCM trong việc dẫn dắt sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để theo dõi cập nhật, bạn có thể tham khảo các nguồn chính thức từ Đảng bộ TP.HCM.